Thần Indra

Trần Phan

Trong ảnh là bức phù điêu thần Indra bằng sa thạch tìm thấy ở Tây Sơn, hiện vật điêu khắc Champa thuộc thế kỷ XII, hiện trưng bày tại Bảo tàng Bình Định. Điểm dễ nhận ra thần Indra trong phù điêu này chính là vật cưỡi, tức voi thần Airavata. Vị trí của phù điêu này có lẽ nằm ở hướng đông của một tháp nào đó.

Trong tín ngưỡng Champa nói riêng và Hindu nói chung, Indra là thần mưa, thần sấm sét, ngoài ra còn được

Về bức phù điêu cỗ xe mặt trời Surya

Trần Phan

Đây là một bức phù điêu bằng đá đặt ở sân trước của Bảo tàng Bình Định. Theo bảng ghi chú, phù điêu là hiện vật thuộc tháp Bánh ít, tức tháp Yang Mtian hay còn gọi là tháp Bạc. Do không tìm được các bài khảo cứu đề cập đến bức phù điêu này nên tui đành đưa ra vài ý theo kiểu phỏng đoán. Cái hay của việc không tìm được tài liệu, và với một dân tay ngang, là tự mình liên hệ và xâu chuỗi các vấn đề cũng như các sự kiện khác nhau mà không phải mang sẵn thiên kiến của người đi trước. Trúng ăn trật bỏ làm gì căng, hehe.

Trước hết, việc dễ nhận thấy thì đây là cỗ xe của

Vijaya – mấy gạch đầu dòng

Trần Phan

Hôm rồi có cuộc trao đổi nhỏ về địa danh Vijaya (thường gọi Đồ Bàn hay Chà Bàn). Tất nhiên là chém gió cho vui chứ chẳng đi đến đâu. Định không post lên đây những ý của mình vì suy nghĩ chưa thấu đáo, các nguồn tra cứu còn sơ sài, nhưng thôi kệ, coi như ghi chép, và biết đâu có ai đó chỉ điểm thêm.

Trước hết cũng cần nhắc rằng vương quốc Champa được biết đến như một kiểu nhà nước “liên bang” (mô hình mandala