Bò la

Trần Phan

Chẳng muốn viết, nhưng thấy nhiều bạn bè tui nhầm lẫn, chửi cũng không có định hướng, nên tui lại phải đội nắp hố ga chui lên gõ mấy chữ.

Cái tên bò La là do tui tự đặt, thực ra tui không biết gọi mấy con trong bài báo “Đàn bò tót vườn quốc gia đói trơ xương” đăng trên VnExpress (link trong comment) là con gì nhưng chúng không phải bò tót. Vì sao thì để từ từ tui nói.

Theo bài báo, đàn bò này là những con lai tự nhiên giữa một cá thể bò tót rừng và đàn bò nhà, mang đặc điểm hình thái của bò tót. Đã có ít nhất 02 đề tài nghiên cứu với quy mô tài chính hàng tỉ đồng liên quan đến giám định di truyền và đánh giá khả năng sinh sản cũng như khai thác và phát triển nguồn genes của những con bò này. Cụ thể là 5 con đực và 5 con cái thế hệ lai này đã được mua lại từ dân để phục vụ nghiên cứu, nhân giống, với hy vọng lai tạo ra hàng loạt đàn bò tót sản xuất, mở ra hướng đi mới cho ngành chăn nuôi Việt Nam.

Điều đáng nói, mà thực ra cũng không có gì đáng nói, là đến nay cả 5 con bò cái trong đàn vẫn chưa thể sinh sản. Các dự án đã nghiệm thu xong, và những chú bò tội nghiệp này đang sống ương ương dở dở.

Quay lại với cái tên ban đầu. Bò La là tui đặt theo tên con La, một loại động vật được hình thành do kết quả lai khác loài, còn gọi lai xa, giữa ngựa cái và lừa đực (nếu lai ngựa đực và lừa cái sẽ ra con Bạc-đô tức Bardot trong tiếng Tây). Chỗ này thì đáng nói he he, đó là cả La và Bạc-đô đều là những động vật không thể sinh sản, tức bất thụ, chủ yếu do bất tương hợp khi bắt cặp các nhiễm sắc thể trong phân bào giảm nhiễm tạo giao tử. Thống kê từ khi loài người biết đếm tới nay thì có đâu khoảng 60 cá thể la cái có thể sinh con.

Thực ra ở thực vật thì lai xa giữa các loài tương cận xảy ra thường xuyên và xác suất sinh sản của thế hệ lai tuy nhỏ nhưng cũng không phải hiếm. Còn ở động vật, đặc biệt là động vật hữu nhũ, điều này thấp hơn nhiều lần so với trúng giải Vietlott.

Những con trong ảnh là kết quả của phép lai xa giữa bò nhà và bò tót vốn dĩ thuộc hai loài khác nhau, vậy nên các con lai nuôi để nghiên cứu không thể sinh sản cũng là điều dễ hiểu. Do đó tui nghĩ thay vì gọi bó tót thì nên gọi chúng là bò La hoặc bò Bạc-đô cho dễ hình dung, he he.

Cái không khó hiểu thì đã nói rồi, chỉ hơi khó hiểu là những dự án trên tiêu hết nhiêu tiền và đã nghiệm thu như thế nào.

Vậy thôi chứ không có gì. Chào anh em, tui đi móc cống tiếp.

28/9/2020